روش تحقیق



موسسه پژوهش برتر:

انواع متغیرها 

  • متغییرها بر حسب نقشی که در پژوهش بر عهده دارند، به دو دسته تقسیم می شوند:
  1. متغیر مستقل Independed variable
    متغیر مستقل متغیری است که از طریق آن متغیر وابسته تبیین و پیش بینی می شود، این متغیر توسط پژوهشگر اندازه گیری ، دستکاری یا انتخاب می شود تا تاثیر رابطه ای آن با متغیر دیگر اندازه گیری شود.
    متغیر مستقل می تواند اثر مثبت یا منفی بر متغیر داشته باشد، یعنی هر گونه افزایش یا کاهش در متغیر مستقل می تواند موجب افزایش یا کاهش در متغیر وابسته شود. پس دلیل تغییر در متغیر وابسته را باید در متغیر مستقل جست و جو کرد. در یک تحقیق غیرآزمایشی متغیر مستقل به وسیله محقق دستکاری نمی شود ولی متغیری است که از پیش وجود دارد و فرض شده است که بر متغیر وابسته اثر دارد.
    مثال یک: "طبقات اجتماعی در پیشرفت علم تاثیر دارد. " در اینجا طبقات اجتماعی متغییر مستقل و پیشرفت علم متغییر وابسته به طبقات اجتماعی می باشد.
    مثال دو:  "ساختار سازمانی بر رضایت مندی مشتریان تاثیر می گذارد."  ساختار سازمانی متغیر مستقل و رضایت مندی مشتریان متغیر وابسته به ساختار سازمانی میباشد.
  2. متغییر وابسته Depended variable

متغیروابسته متغیری است که پژوهشگر به آن علاقه مند است و برعکس متغیر مستقل در اختیار محقق نیست و نمی تواند در آن تصرف یا دستکاری کرد. در تعریف آن باید گفت متغیری است که از متغیر مستقل تاثیر می پذیرد و براثر تغییرات آن تغییر می کند و هدف محقق تشریح یا پیش بینی تغییر پذیری در آن است. 

  1. مثال یک: " بررسی تاثیر اشتغال ن به میزان رضایت مندی از زندگی خانوادگی" اشتغال ن متغیر مستقل و میزان رضایت مندی متغیر وابسته است.
  2. مثال دو: " تاثیر نور بر رشد گیاه"  دراین بررسی رشد گیاه متغیر وابسته و نور متغیر مستقل است.
  3. مثال سه: " بررسی تاثیر دوره های آموزش ضمن خدمت بر عملکرد کارکنان" دوره های آموزش ضمن خدمت متغیر مستقل و عملکرد کارکنان متغیر وابسته است.
  4. مثال چهار: "بررسی و تجزیه و تحلیل رابطه عوامل جبران خدمت با عملکرد کارکنان" عوامل جبران خدمت متغیر مستقل و عملکرد کارکنان متغیر وابسته البته در اینگونه موضوعات که رابطه مورد بحث می باشد ارتباط می تواند دو سویه باشد.
  • متغییرها بر حسب بر حسب اندازه گیری، به دو دسته تقسیم می شوند:
  1. متغیر کمی: Quantitative variable

    به متغیری اطلاق می شود که از نظر کمی تغییر می کند و تفاوتهای ناشی از این تغییرات با استفاده از عدد ثبت می شود و آنها را می توان با هم جمع کرد.مانند قد، وزن، سن ، نمره های یک آزمون از دانشجویان؛ زمان لازم برای حل یک مسئله؛ میزان تولید یا فروش یک شرکت؛ میزان خدمات ارائه شده به مشتریان.

  2. متغیر کیفی: Qualitative variable
    به متغیری اطلاق می شود که تفاوتهای ناشی از تغییرات آنها کیفی است و برای ثبت آنها ممکن است از روشهای دیگری غیر از عدد استفاده شود.به عبارت دیگر متغیر کیفی متغیری است که پژوهشگر توانایی اندازه گیری ان را ندارد و ویژگیهای آن را نمی توان بوسیله ارقام ریاضی نمایش دهد. برای ثبت مشاهده ها یا انادزه گیری هایی که از این متغیر به عمل می آید از حروف الفبا یا کد استفاده می شود.این گونه متغیرها را نمی توان جمع و تفریق کرد و برای آنها مبدا اندازه گیری وجود ندارد.به عنوان مثال رنگ مو؛ رنگ چشم،جنس متغیرهای کیفی هستند.
  • متغییرها بر حسب واحد اندازه گیری به دو نوع تقسیم می شوند:
  1. پیوسته
    متغییری است که بین دو نقطه آن هر ارزشی را می توان انتخاب کرد. در این متغییرها درجات مختلف اندازه گیری وجود دارد. مانند سرعت، زمان، وزن .
  2. گسسته
    متغییری است که بین دو نقطه آن هیچ ارزشی را نمی توان انتخاب کرد. این متغییر تنها اعداد یا ارزش هایی را که مشخص کننده یک وجه مشخص از یک مقیاس هستند، به خود اختصاص می دهد. مثل تعداد دانش آموزان کلاس. تعدا مهر های داخل کیسه، 
  • متغییرها بر حسب ارزش های عددی به دو دسته تقسیم می شوند:
  1. دوارزشی
    متغییری که به آن تنها دو ارزش عدد نسبت داده می شود. مثل جنسیت زن و مرد. یا خط و شیر در سکه.
  2. چندارزشی
    متغییری که به آن بیش از دو عدد یا ارزش نسبت داده می شود. مثل وضعیت اقتصادی که بصورت : خیلی بالا، بالا، متوسط، ضعیف، خیلی ضعیف بیام می شود.
  • متغیر تعدیل کننده

متغیر تعدیل کننده علیرغم میل پژوهشگر رابطه ی بین متغیر مستقل و وابسته را دستخوش تغییر می کند. یعنی حضور این متغیر سوم رابطه ای را که اساساً بین متغیر وابسته و مستقل مورد انتظار است تحت تاثیر قرار می دهد و می توان از آن به عنوان متغیر مستقل دوم نام برد.

مثال یک: در بررسی تاثیر هوش دانشجویان بر معدل اگر تفاوتی بین متغیر هوش و معدل دانشجویان دختر و پسر وجود داشته باشد دراین جا متغیر جنسیت متغیر تعدیل کننده است.

مثال دو: در بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر توانمندسازی ؛فناوری اطلاعات متغیر مستقل ؛ توانمندسازی متغیر وابسته و اگر تفاوتی بین دو متغیر ذکر شده وجود داشته باشد سن کارکنان را می توان به عنوان متغیر تعدیل کننده در نظر گرفت.

مثال سه: بررسی تاثیر کیفیت زندگی کاری بر روی عملکرد کارکنان ؛کیفیت کاری متغیر مستقل، عملکرد کارکنان متغیر وابسته و انگیزه کارکنان را می توان به عنوان متغیر تعدیل کننده در نظر گرفت.

گاهی اوقات ممکن است درتعیین اینکه متغیر مستقل است یا تعدیل کننده دچار اشتباه شویم. در واقع نامگذاری و دسته بندی متغیرها بستگی به این دارد که چگونه برهم تاثیر می گذارند.

به دو موقعیت از یک مطالعه ی پژوهشی توجه فرمائید :

"یک مطالعه ی پژوهشی نشان می دهد که هر قدر کیفیت برنامه های آموزشی سازمان بهتر باشد و هر قدر نیاز کارکنان به رشد بیشتر باشد، دلبستگی آنها به فراگیری روش های نوین کار بیشتر است."

در حالت اول، دلبستگی همه ی افراد سازمان به فراگیری روش های نوین بعنوان متغییر وابسته بوده و برنامه های آموزشی و شدت نیاز به رشد متغیرهای مستقل هستند.
اما اگر این تمایل به یادگیری در مورد همه ی افراد سازمان صورت نپذیرفت یعنی عاملی بر رابطه ی بین متغیر مستقل و وابسته اثر گذاشت متغیر تعدیل کننده است. یعنی جمله به این صورت مطرح شود:
" تنها افرادی که نیاز به رشد دارند تمایل به فراگیری روش های نوین کار دارند". در این حالت برنامه های آموزشی بعنوان متغییر مستقل، شدت نیاز به رشد به عنوان متغیر تعدیل کننده و تمایل افراد به یادگیری بعنوان متغیر وابسته خواهد بود.

  • متغیر کنترل

ممکن است در یک تحقیق محقق نتواند همه ی متغیرها را به طور همزمان بررسی کند ،بنابراین یک یا چند مورد آنها را ثابت نگه می دارد (بلوک کردن) یا اثر آنها را خنثی می کند(تصادفی سازی) چنین متغیرهایی راکه حذف یا ثابت می شوند متغیرهای کنترل می نامند. در بعضی موارد ممکن است متغیرتعدیل کننده نقض متغیر کنترل را نیز داشته باشد.

مثلا در بررسی تاثیر آزمون های آموزشی برقبولی در کنکور؛ متغیر مستقل آزمون های آزمایشی و میزان قبولی در کنکور متغیر وابسته. دراینجا رشته افراد مثلا (ریاضی- فیزیک) را می توانیم بعنوان متغیر کنترل انتخاب کنیم. یعنی تاثیر رشته را ثابت کنیم (بلوک کردن) یا افراد را بصورت تصادفی انتخاب کنیم که از این طریق اثر رشته را خنثی میکنیم (تصادفی سازی).

متغیرهایی نظیر جنس، سن، هوش، وضعیت اقتصادی –اجتماعی از این دسته از متغیرها هستند.




این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

زکات علم، نشر آن است. هر

وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.

همچنین

وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق

بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.


این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!

اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.

همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.


آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها